Het spel tussen persoonlijke en professionele communicatie.

Professionele duizendpoten; alleskunners, worden geprezen om hun “praktische veelzijdigheid” en “multitasking vaardigheden”. Ook wel eens als “talent” aangeduid.

Professionele kameleons – dekkingzoekers, worden verweten “verschuilend” en “onbetrouwbaar” gedrag vertonen. Ook wel eens “diplomatiek” genoemd.

Of er nu sprake is van talenten, vaardigheden of gedrag, beide “karakters” hebben zo hun keerzijden. Duizendpoten worden ook als “oppervlakkig, technisch, vrijblijvend, afstandelijk of vluchtig” ervaren. Kameleons als “adaptief, luisterend, creatief, berekenend”.

Een rol van betekenis
Welke rol je ook hebt, speelt of krijgt toegedicht, je kunt betekenis geven aan die rol als je deze zelf in kunt kleuren. Welke functionele eigenschappen zijn nodig om jouw rol te spelen? En speel je die rol vanzelfsprekend (“zo ben ik nu eenmaal”) maar onbewust? Of uitgesproken (“ik investeer daar in”) en bewust?

Met welk dier je beroepsmatig ook wordt vergeleken, je talenten, vaardigheden en gedrag zijn op de werkvloer over het algemeen genoegzaam bekend. Eigenlijk wel geruststellend, zo’n zakelijke identiteit. Je weet waar je op kunt rekenen.
Daarbij hoeft je zakelijke identiteit niet overeen te komen met je persoonlijke identiteit. Sterker nog: deze twee verschillen niet zelden.

Nieuwe rol
Naarmate de omstandigheden (en daarmee ook de uitdagingen) veranderen, verwacht men dat je je gedrag wijzigt en je vaardigheden traint. Er wordt je gevraagd je expertise te delen via presentaties of workshops. Maar je stem, spraak, taal of communicatie zijn daar niet op berekend. Je wordt niet verstaan, verkeerd begrepen. Of men twijfelt aan je kennis, ervaring en inhoud. Er moet iets gebeuren.

Je wilt best aan je vaardigheden werken, maar ja… sommige vaardigheden vallen onder “gedrag”. En gedrag verander je toch niet zomaar? Trouwens: waarom zou je? Gedrag valt gevoelsmatig meer onder je persoonlijke identiteit. Je bent tot veel in staat maar wilt niet als een kameleon “van persoonlijkheid veranderen”, “een kunstje doen” of “een toneelstukje op lopen voeren”. Dit brengt je tot uitspraken als: “ik wil mezelf blijven”, “ik ga geen rol spelen” en “ik ga mijn ziel niet aan de duivel verkopen”.
Men moet met een heel goede reden komen om je dagelijks tijd te gaan laten besteden aan het veranderen van (bijvoorbeeld) spraakgedrag.

Kameleon perspectief
Toch hoor je als je even oplet dit kameleon-gedrag overal om je heen: er wordt in het midden van een zin overgestapt van een zwaar dialect naar onberispelijk Nederlands, van de ene taal naar de andere ‘ge-switched’ en andersom. Waar op het ene moment nog op vertrouwelijke toon wordt gesproken, schiet men in hetzelfde gesprek uit de slof met een waarschuwingskreet, een commando, of een grap. Zelf sta je het ene moment op energieke toon te telefoneren, het volgende moment neig je zuchtend op de bank en praat je al, “hèhè”-zuchtend, verder.

Het is dit persoonlijke palet dat je kunt aanspreken als het gaat om professioneel vaardig functioneren. Als je als expert binnen je vakgebied gevraagd wordt om je kennis (verbaal) te delen ga je dat doen tegenover 12, 25 (of vaak méér) mensen. Dan is het nodig om een andere toon aan te slaan dan tegen je collega, je personeel, of je familie. Als je dat niet kunt, moet je het leren.

Duizendpoot perspectief
Een ander woord voor ‘je anders gedragen” is ook wel “acteren”. Een andere rol instuderen en spelen. Acteren betekent eigenlijk niets meer of minder dan ‘handelen’. Wijzigingen in je gedrag breng je met actief handelen aan.

Professionele communicatie is persoonlijke communicatie,
toegesneden op de functionele eisen van je beroepsuitoefening.

Concrete, functionele / professionele redenen om wijzigingen in je persoonlijke gedrag aan te brengen zouden kunnen zijn:
• ik wil de ander graag bereiken
• ik wil graag worden verstaan
• ik wil graag worden begrepen
• ik wil het verschil maken
Er zijn altijd redenen waarom we van rol wisselen, van de ene naar de andere dynamiek schakelen, van houding veranderen of een andere emotie tonen. Is dat verraad aan onszelf, of maken we gewoon gebruik van ons rijke palet aan mogelijkheden? Zijn we kameleons of duizendpoten?.

Handel, acteer… en beken kleur!

Wees een kameleon, en leer je kleur aanpassen.

Wordt daarmee de duizendpoot die overal met zijn kennis terecht kan.