Podiumangst bestaat niet

Voordat je opkwam was je al 2x naar de wc geweest. Nu sta je op het podium. Trillend, zwetend. Je raakt in ademnood, je verstart. Je voelt je maaginhoud omhoog komen en hebt irritante gedachten: “Wat zullen ze wel niet denken?” En: “Dit komt niet goed, dit lukt me nooit… Straks krijg ik een black out!”. Je bent in paniek. Het liefst ren je weg. Maar je móet wel. Dan maar je verstand op nul, je blik op oneindig en zo snel mogelijk je verhaal afdraaien!

Podiumangst. Raar begrip eigenlijk.
Een podium ligt er doorgaans stilletjes bij. Het is natuurlijk ook niet het pódium waar je bang voor bent… Je vreest je publiek dat, meestal gerangschikt in keurige rijen, afwachtend richting dat iets hoger liggende podium kijkt. Naar jou.

Publieksangst zou een beter woord zijn. Blijkbaar associeer je publiek met gevaar. En als je gevaar bespeurt kan angst de kop opsteken. Irrationele angst. Want: publiek dat naar een spreker kijkt en luistert zal zelden in de aanval gaan. Sterker nog: het is verwachtingsvol. En het is speciaal voor jou als spreker gekomen. Er is geen vijand. Er gaat geen gevecht plaatsvinden. Hooguit een uitwisseling van gedachten.

podium zw

Heb je al eens overwogen om je publiek als vriend te behandelen? Het gaat om hén. Niet om jou… Zou het niet beter zijn om met deze vriend kennis te maken in plaats van zo met jezelf bezig te zijn? De volgende zeven adviezen kunnen je helpen om je wat gemakkelijker te gaan voelen op het podium:

  1. Bereid je lichamelijk voor op de prestatie die je gaat leveren. Spreken voor een publiek is een fysieke prestatie. Zorg dat je uitgerust en in goede conditie bent.
  2. Onderzoek van tevoren met wie je in gesprek gaat. Hoeveel mensen, welke leeftijdsgroep, wat voor beroep of functie hebben ze? Waarin zijn ze geïnteresseerd, wat hebben ze nodig?
  3. Bereid je boodschap voor: Orden je inhoud en vat deze samen, zorg dat je overzicht hebt over wat je wilt gaan vertellen.
  4. Oefen je verhaal hardop zodat ook je hoofd geordend kan functioneren: door je praktisch op je taak voor te bereiden werk aan je zelfvertrouwen.
  5. Kom als eerste ter plekke als dat kan. Probeer de plek waar je gaat spreken even uit. Ga je thuis voelen op die plek, zodat je de mensen kunt verwelkomen als ze arriveren. Maak een praatje, en wees oprecht nieuwsgierig en geïnteresseerd; stel vragen.
  6. Bedenk dat het normaal is om spanning te voelen. Focus je niet op de spanning maar bedenk wat jij zelf het allerbelangrijkste vind in wat je wilt bereiken bij je luisteraars.
  7. Nodig je publiek uit, kijk het aan en maak contact. Praat mét en tégen je publiek. Behandel het zoals je zelf behandeld zou willen worden.

Angst die voortkomt uit ‘het onbekende’ en ‘naderend gevaar’ kun je omzetten in een gevoel van veiligheid. En in waardering  voor de situatie. Door je concreet voor te bereiden op je taak en en te oefenen geef je je toewijding aan de inhoud vorm. Je zult merken dat je lekkerder in je vel komt te zitten. En het publiek zal enthousiast reageren op je verhaal.

Meer leren over spreken voor een publiek? Misschien is de workshop “PodiumRust” dan iets voor jou.

Heb je vragen, wil je tips of advies of wil je oefenen? Neem contact met me op!

Sprekers-spagaat: authenticiteit of een koud kunstje?

Aaron Jasinski bron Chris DancyIllustratie: Aaron Jasinski | Bron: Chris Dancy

Als een spreker authentiek overkomt op een publiek, hoeft dat voor de spreker in kwestie niet “authentiek” te voelen. Sterker nog: een spreker kan sterk het gevoel hebben dat hij/zij acteert, hard aan het werk is en actief omgaat met alles wat er om hem heen speelt.

Spreken
Op het moment suprême is een spreker vaak geënerveerd, overalert en sterk geconcentreerd. De toestand waarin een spreker tijdens het spreken verkeert varieert in zijn eigen beschrijving nogal: van o.a. ‘druk in het hoofd’, “fysiek ingespannen”, “boven zichzelf uitgestegen” tot “ongelofelijk ontspannen”, “alsof het allemaal vanzelf kwam” en “alsof ik aan het surfen was”.
Belangrijk om te weten is, dat de oorzaak van dit gevoel ligt in de aard van de voorbereiding.

Wat vooraf ging
De inhoud is op orde. Lichaam en geest in conditie. Het professioneel inhoudelijke en het persoonlijk expressieve deel zijn uitvoerig aan de orde geweest: doorspreken, oefenen, trainen. In de voorbereiding wordt toegewerkt naar een definitieve voordracht, waarbij de spreker in staat is de inhoud doelgericht en functioneel op de omgeving af te stemmen. Elke nieuwe combinatie die voortkomt uit de aandacht voor beide kanten (professie en persoonlijkheid, inhoud en vorm), levert een nieuwe en unieke modus op. Hoe dat ook aanvoelt en hoe dat er ook uitziet.
Professionele inhoud en persoonlijk functioneren vallen samen in een eenmalige, unieke presentatie.

Actief handelen
Een goede spreker handelt niet vanachter een masker, doet geen ‘kunstje’ of ‘truc’ maar regisseert zijn handelingen vanuit een ander perspectief dan ‘iemand die praat’. Daarmee is een spreker regisseur en en acteur ineen.

Samenwerking
De regisseur houdt de vorm, inhoud, volgorde, timing en interactie in de gaten – speelt in op onverwachte gebeurtenissen met de nodige aanpassingen. De regie benut de speelruimte die er is.
De acteur speelt zijn rol en voert de handelingen uit (spraak, beweging, interactie) waarin hij is getraind.
De acteur laat zich ook niet afleiden door goedbedoelde maar éénduidige tips over de adembeweging, de positie van de handen of het lichaam, de richting van de blik of de toon van spreken. De acteur is bezig met zijn werk en doet alles wat nodig is om het gestelde doel* te behalen.

Gemak
Voor de buitenwereld is dat niet zichtbaar – men wacht af op wat gaat komen en luistert naar wat de spreker te vertellen heeft. Men ervaart de spreker als ‘een geboren spreker’ wiens taak hem gemakkelijk, ‘als vanzelf’ afgaat. Hierin kenmerkt zich de ware spreker.

Het geheim
Authenticiteit ligt niet alleen bij de spreker, maar is een gevolg van bewust handelen dat betekenis krijgt bij de gratie van uitwisseling. Een uitwisseling die de spreker bewerkstelligt tussen zichzelf en zijn publiek. Dat levert een oneindig aantal mogelijkheden op voor spreker en luisteraar!

*Het doel van een spreker kan nogal variëren. O.a:

verwelkomen, informeren, intermediëren, verbinden, onderrichten, adviseren, richten, onderzoeken, verkennen, verzoeken, inventariseren, motiveren, ondersteunen, coachen, delegeren, gebieden, eisen, commanderen, werven, verkopen, evangeliseren, pleiten, verdedigen, beoordelen, veroordelen, toelichten, beschouwen, filosoferen, overwegen, uitwisselen, delen, overtuigen, argumenteren, discussiëren, debatteren, becommentariëren, evalueren, waarderen…


 

#edl16 – Blog in het kader van de Europese dag van de Logopedie op 6 maart 2016

Taal, Spraak, Stem, Gehoor

Alex Boon traint sprekers met het vinden van de balans tussen professioneel en persoonlijk, integer en provocerend, functioneel en doelmatig, intentioneel en intuïtief, informeel en zakelijk, communiceren.