Tot nog toe is algemeen bekend dat het menselijk skelet uit gemiddeld 206 beenderen bestaat. Gemiddeld, omdat er individueel nogal eens variaties voorkomen in bijvoorbeeld het aantal sesambeenderen of het aantal wervels, met name in het staartbeen.

Ontdekking

De ontdekking die in maart van dit jaar is gedaan mag dan ook uitzonderlijk worden genoemd. Het gaat om een niet algemeen voorkomend, specifiek beentje, dat verantwoordelijk zou zijn voor wat het menselijk ras onderscheidt van andere diersoorten: de ontwikkeling en perfectionering van de spraak.

Os loqui

Het beentje (dat ‘os loqui’ oftewel ‘spreekbeentje’ is gedoopt) wordt door verschillende stem- en spraakspecialisten al ‘de ontbrekende schakel’ genoemd tussen onze niet-sprekende voorouders en de eerste mensensoort waar al veel over bekend is: de homo sapiens. De ontdekking werpt nieuw licht op onderzoek naar de ‘sprekende mens’ (homo loquens) van vóór het tijdperk van de homo sapiens – de periode van meer dan 280.000 jaar geleden.

Het betreffende beentje is concaaf van vorm, in doorsnee variërend van 4 tot 6 mm en heeft een lengte van 11-13 mm.

Spreekvaardigheid

De ontdekker van het beentje, stemantropoloog Alex Boon, heeft inmiddels een voorlopige theorie ontwikkeld rond de functie van het beentje. “Er kan met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gesteld worden dat het beentje positief bijdraagt aan zowel de mogelijkheid tot vrije stemproductie als aan de ontwikkeling van de precieze spraakmotoriek die nodig is bij de klankvorming van gesproken taal bij de mens. Bezitters van het beentje zijn duidelijk bevoordeeld bij de ontwikkeling van de spreekvaardigheid ten opzichte van hen die het zonder dit beentje moeten stellen.”

Onderzoek

Inmiddels wordt ook binnen verschillende toneelopleidingen en conservatoria belangstelling getoond voor het bestaan van het beentje en de rol die het beentje speelt bij de klankvorming tijdens acteren en zingen. Naar de manier waarop dit minuscule beentje invloed uitoefent op de spraak moet nog verder worden onderzoek worden gedaan. Hiervoor kan Boon rekenen op de inspanningen van zijn collega’s uit België, die een onderzoek naar spreekvaardigheid willen starten bij hedendaagse (Nederlands- en Vlaamstalige) sprekers bij wie de aanwezigheid van het spreekbeentje reeds is geconstateerd. Het onderzoek wordt gedaan bij mensen die ervaring hebben in een spreekberoep, zoals acteurs en logopedisten. Tijdens het onderzoek wordt gebruik gemaakt van een controlegroep van sprekers uit dezelfde categorie die niet over een spreekbeentje beschikken.

Informatie voor sprekers en geïnteresseerden

De resultaten van dit onderzoek zullen in de toekomst op de website Spreekbeentje.nl worden gepubliceerd. Sprekers zonder spreekbeentje die hun medewerking aan het onderzoek willen verlenen kunnen op deze website terecht voor meer informatie of een bericht sturen naar Alex Boon.